Canada là đất nước trẻ trung chỉ mới 149 năm tuổi và là đất nước của những người nhập cư. Canada nhập khẩu người giàu có nhiều tiền thông qua các chương trình đầu tư hoặc những người có kỹ năng được giáo dục tốt nhất trên thế giới để giúp nền kinh tế phát triển giàu bền vững.
Mặc dù vậy, Canada còn nổi tiếng về vấn đề rất khó để tìm việc. Nhiều lời than phiền từ những người mới nhập cư về một thị trường việc làm quá đóng kín. Tất cả các nơi tuyển dụng đều yêu cầu “Kinh nghiệm làm việc tại Canada” (Canadian Experience). Nếu không có “Canadian Experience” thì không có việc làm. Mà nếu không có việc làm thì sẽ bao giờ có cái gọi là “Canadian Experience”. Đó dường như là một nghịch lý thách thức hàng chục ngàn người mới đến đất nước này mỗi năm.
Sau một năm dành thời gian đi chơi từ miền duyên hải bờ Đông sang bến cảng sầm uất bờ Tây của Canada, nghe theo lời khuyên của một người bạn, Minh chọn ở lại Canada làm việc. Thế là có mục tiêu tìm một công việc kỹ thuật. Lục tung các websites về việc làm ở Canada như Linkedin, Hotjobs, Monsters…Có rất nhiều thông tin về cách viết Cover Letter, cách viết Resume kiểu Canada, cách tìm kiếm job posting, cách trả lời phỏng vấn, nhu cầu thị trường….. Giữa một rừng thông tin đó, một trong những lời khuyên giá trị nhất từ một bài báo mà Minh cảm nhận được chính là “Muốn tìm việc? Hãy giúp những người khác tìm việc, rồi sẽ đến lượt bạn”.
Được một người bạn sống lâu năm ở Canada chỉ dẫn, Minh tham gia vào một lớp học miễn phí gọi là Co-op. Lớp học này dành cho những người có nghề, có kiến thức và kỹ năng và cần một nơi để thực tập (placement) để có kinh nghiệp làm việc Canada. Lớp học của Minh khoảng 25 người bao gồm đủ mọi quốc tịch Philipine, Venezuela, Iraq, Iran… Một bạn học người Iraq trong lớp học than vãn “Tao là chủ của một doanh nghiệp có hai ngàn người làm việc cho tao, giờ qua đây tao phải làm lại từ đầu”. Bạn người Iran thì nói “tao là Giám đốc quốc gia Country Manager của một tập đoàn quốc tế trong lĩnh vực hóa chất”. Cặp vợ chồng khác người Pakistan thì có bằng Master bên Anh, từng làm cho ngân hàng lớn nhất Pakistan. Tất cả đều gặp khó khăn không có sẵn các mối quan hệ ở một đất nước mới với nền văn hóa khác, ngoại ngữ chưa đủ tốt, và trên hết thiếu “Canadian Experience”. Họ cần một nơi chấp nhận họ để họ có thể thể hiện được khả năng. Hai mươi người ngồi chung trong lớp học này có cùng một mục đích là tìm được một công ty nhận vào làm việc hoặc chỉ thực tập không lương để có “Canadian Experience”.
Cô giáo chủ nhiệm, vốn cũng từng là một người nhập cư trước đây, giúp vận hành lớp học. Mỗi khi cô giáo giao một bài tập (task), ví dụ như viết lại Resume theo kiểu Canada, sau khi mình hoàn thành bài tập, một bạn học sẽ giúp rà soát lại từng chi tiết nhỏ trên Resume. Từng chi tiết nhỏ như dấu chấm, dấu phẩy, khoảng trắng, dấu gạch ngang, kích cỡ phông chữ, cách viết số điện thoại, cách viết địa chỉ nhà sao cho chính xác nhất được cả cô giáo kiểm tra lại. Theo thống kê, nhà tuyển dụng chỉ có 3 giây để lướt qua một Resume vì có hàng trăm Resume gửi đến cho một vị trí đang tuyển dụng. Một chi tiết lệch chuẩn sẽ làm Resume đi vào thùng rác và thêm một cơ hội bị mất đi.
Lớp học cũng chia thành từng nhóm nhỏ để thực hiện bài tập phỏng vấn thử “Mock interview”. Những bài tập phỏng vấn đầu tiên còn nhiều trục trặc nhưng càng nhiều lần thực tập thì kỹ năng phỏng vấn của tất cả bạn học đều tốt dần. Các thành viên của nhóm luân phiên đóng vai người đi xin việc và người phỏng vấn. Không chỉ trong các bài tập hàng ngày, một bạn học người Syria biết mình làm IT, giúp giới thiệu một thông tin tuyển dụng IT từ một ngân hàng. Một bạn học khác giới thiệu một contact khác từ một nhà cung cấp dịch vụ mạng. Họ đưa cho mình bất cứ thông tin gì mà họ biết về IT.
Cả lớp cũng được hướng dẫn đến thư viện trung tâm của thành phố Mississauga để tra danh bạ tất cả các công ty trong lĩnh vực mà mình quan tâm, sau đó tiến hành các kỹ thuật Cold-calls . (Cold calls là gọi điện đến thẳng công ty để giới thiệu về sản phẩm hoặc dịch vụ mà không báo trước. Giống cách các em nhân viên bán bảo hiểm ở Vietnam hay thực hiện). Mọi ngóc ngách của một thị trường việc làm ẩn đều được khai thác triệt để để tận dụng từng cơ hội việc làm nhỏ nhất.
Minh không hoàn thành hết khóa học Co-op này vì sau khi học được một nửa chương trình khoảng 5 tuần thì đã nhận được Job-offer. Người đầu tiên trong lớp tìm được việc là một bạn Pakistan có bằng Master về kế toán bên Anh. Minh là người thứ hai nhận job, làm về IT. Về sau, Minh có nghe được thông tin là các bạn trong lớp hầu hết đã nhận được việc làm tốt trong lĩnh vực của mình. Dù thời gian của việc này cũng đã trôi qua vài năm, khi nghĩ lại, Minh cho rằng việc kết hợp một nhóm người có chung mục tiêu, cùng giúp nhau đạt được tiến bộ chính là một trong những bước ngoặc để sớm hoàn thành mục tiêu đề ra.
Tháng 7, Windsor, Ontario Canada
Đặng Quang Minh
(Kornova được anh Minh – khách hàng của Kornova – cho phép chia sẻ)
